ÖZET
II. Meşrutiyet Osmanlı Devletinde Abdülhamit karşıtlığı çerçevesinde bir araya gelmiş çeşitli düşünce ve akımların birbirlerinden özerkleşerek örgütlendikleri ve kendilerini ifade edebildikleri bir dönemin başlangıcını oluşturmuştur. Bu dönem Osmanlı liberal ve sosyalist düşüncesinin şekillenmesinde belirleyici olduğu gibi Cumhuriyet döneminde bu düşüncelerin seyrini belirleyen olayların da dinamiğini oluşturmuştur. Çalışma II. Meşrutiyet sonrasında Liberal ve Sosyalist akımların Osmanlı Devletindeki yansımaları olan kişi ve kuruluşların toplum ve demokrasi algılamasını karşılaştırmalı bir biçimde incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada öncelikle Osmanlı liberal düşüncesinde belirleyici olan iki grubun, Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası çevresi ve Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti’nin toplum ve demokrasi görüşleri incelenmektedir. İkinci olarak Osmanlı Sosyalist Fırkası ve Türkiye Komünist Partisi’nin arka planını oluşturan gruplaşmalar çerçevesinde Osmanlı sosyalistlerinin aynı konulardaki görüşleri ele alınmaktadır. Çalışmanın sonunda ulaşılan sonuçlar karşılaştırmalı olarak tartışılmaktadır