ÖZET
Toplumsal bir olgu olan engelliliğe dair sosyal politikaların aktif olarak hayata geçirilebilmesi için o toplumda engellilik ve politikasını şekillendiren sosyokültürel değerlerin bilinmesi gereklidir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de ve Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) engellilik ve politikasını şekillendiren sosyokültürel değerleri keşfederek bu değerlerin her iki toplumdaki engelliliğe dair çalışmalarla nasıl bir karşılıklı etkileşim içinde olduğunu tartışmak ve makul düzenleme bağlamında her iki ülkedeki çalışmaları karşılaştırmaktır. Tarihsel karşılaştırmalı araştırma türlerinden karşılaştırmalı örnek olay inceleme araştırması ile yürütülen bu çalışmada, tarihsel süreçte engellilik ve politikasını şekillendiren sosyokültürel değerler var olan araştırmalar ve uygulamalar üzerinden yorumlayıcı yaklaşımla karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonucuna göre Türkiye’de engellilik ve politikasını “muhtaç olana yardım ve güçlü aile bağları” ile Avrupa Birliği’ne (AB) uyum ve Birleşmiş Milletler Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme’nin (BM EHİS) uygulanma sürecinde “insan hakları ve ayrımcılığı önleme” sosyokültürel değerleri birlikte şekillendirmektedir. ABD’de ise engellilik ve politikasını “bireysellik, bağımsız yaşam, ayrımcılığa karşı olma ve yurttaş hakları” sosyokültürel değerleri şekillendirmektedir. ABD’de ortaya çıkan makul düzenleme kavramı ABD’nin engelliliği şekillendiren sosyokültürel değerlerinin tamamıyla uyumludur. Türkiye’ye BM EHİS’le giren kavram engelliliği şekillendiren insan hakları ve ayrımcılığı önleme sosyokültürel değerleriyle uyumludur. Her iki ülkede engelliliğe dair teorik arka plan ve uygulama çalışmalarının başarılı olabilmesi için bu sosyokültürel değerlerin farkında olunması gereklidir.